Muz
eum Przyrody w siedzibie Welskiego Parku Krajobrazowego w Jeleniu funkcjonuje od lutego 2007 roku. Na powierzchnię wystawową zaadaptowano poddasze siedziby Parku, w której to przed reformą edukacji w 1999 roku mieściła się szkoła podstawowa. W Muzeum prezentowane są trzy główne typy ekosystemów: leśny, wodny oraz pól i łąk mozaikowatego krajobrazu rolniczego, które to umieszczono w czterech dioramach stanowiących kombinację dających się wyodrębnić w krajobrazie środowisk i ukazują ciągłość systemu tych środowisk, dlatego każdy prezentowany typ środowiska znajduje kontynuację w następującej po nim dioramie. Taki sposób aranżacji środowisk pozwolił zaznaczyć istnienie stref ekotonowych występujących w naturze. Zgromadzono tu eksponaty prezentujące najczęściej spotykane zwierzęta (ssaki i ptaki), zielniki zawierające m.in. wiele chronionych gatunków roślin, jak również ekspozycję skał wraz z mapą, dzięki której istnieje możliwość określenia pochodzenia poszczególnych minerałów.
W dioramie prezentującej środowisko wodne i przywodne można zobaczyć takie zwierzęta, jak: czapla siwa i biała, trzcinniczek, wodnik, perkozek, perkoz dwuczuby i zausznik, mewa śmieszka, łyska, kormoran, wydra i bóbr. Następna diorama przedstawia skupione wokół małego oczka wodnego zwierzęta obserwowane w okresie jesień – zima – wiosna. Są to: jenot w okrywie zimowej, norka amerykańska, gile, orzechówka oraz wiewiórka. W dalszej części dioramy „leśnej” zobaczyć można lisa, borsuka oraz takie ptaki, jak: dzięcioły (czarny i duży), kowalik, zięba, grubodziób, słonka, kos, uszatka, czy też lelek. W drugiej dioramie „leśnej” znajdują się aktywne po zmierzchu: kuna leśna, puszczyk i jeż. Prezentowane są tu również duże ptaki drapieżne: jastrząb gołębiarz, myszołów, trzmielojad, krogulec oraz największy gniazdujący na terenie WPK ptak drapieżny – bielik.
Kolejna diorama przedstawia zwierzęta mozaikowatych agroekosystemów pól i łąk z zadrzewieniami i oczkami wodnymi. Można zobaczyć tu kobuza, bażanty, kuropatwę, srokosza, gąsiorka, piegżę, trznadle, szczygła, zająca i łasicę, a także związane z wilgotnymi łąkami: derkacza, rycyka, kszyka. Na uwagę zasługuje występujący już tylko na wschodnich krańcach Polski ptak o niezwykłym, mieniącym się różnymi odcieniami błękitu, ubarwieniu piór – kraska oraz rzadki ptak o egzotycznym wyglądzie – dudek.
Centralna część ekspozycji, wykorzystująca istniejące belkowanie i załamania płaszczyzn dachu, przedstawia zwierzęta zasiedlające opuszczone zabudowania, strychy, stodoły oraz zaciszne poddasza. Umieszczone są tu takie zwierzęta, jak: płomykówka, kuna domowa, czy też jerzyk.
W 2011 roku ekspozycja została wzbogacono o wykonane w skali 1:1 modele występujących w Welskim Parku Krajobrazowym płazów i gadów. Są to m.in. żmija zygzakowata, zaskroniec zwyczajny, traszka grzebieniasta, kumak nizinny czy też żółw błotny.
Muzeum Przyrody mieści również część ekspozycji etnograficznej prezentującej walory kulturowe terenu WPK, która poświęcona jest wczesnemu średniowieczu i przedstawia zabytki istniejącej niegdyś na tych terenach kultury staropruskiego plemienia Sasinów. Głównym elementem ekspozycji jest makieta grodziska.
Muzea w siedzibie Parku są czynne w dni powszednie od godz. 9:00 do 15:00.
Źródło: Welski Park Krajobrazowy