Górka i Stare MiaSto
N
ajstarszym miejscem w Lidzbarku jest stare grodziszcze ulokowane na wzgórzu, na wschód od Jeziora Lidzbar-
skiego przy dzisiejszej ul. Górka, oraz powstała przy nim osada wzdłuż dzisiejszej ul. Stare Miasto. Oficjalną datą
powstania miasta jest rok 1301. Dla mieszkańców powstałej osady książęta mazowieccy założyli w tym samym czasie
pierwszą parafię pod wezwaniemWniebowzięcia NMP. W okresie rządów krzyżackich przy tym kościele istniał Za-
konMinorytów (Zakon Braci Mniejszych Św. Franciszka). Jedyną po nimpamiątką była odnaleziona piętnastowiecz-
na urzędowa pieczęć klasztoru. Na niej obok napisu „Sigillum Gardiani Lautenburgensi. Ordinis Min.”, znajdował
się wizerunek Najświętszej Marii Panny z literą „M” jako koroną. W 1606 r. parafię rozwiązano podporządkowując
ją nowo powstałej parafii p.w. św. Wojciecha. W XVII w., w okresie wojen szwedzkich, budynek kościoła podupadł. Po
I rozbiorze Polski (16.09.1772 r. – przejęcie Lidzbarka przez Prusy) w związku z nieudaną próbą przejęcia kościoła
przez ewangelików, wybudowany został nieopodal, również na Górce, nowy kościół ewangelicki i dom kancelaryjny.
W czasie wojen napoleońskich w kościele p.w. Wniebowzięcia NMP przetrzymywano jeńców wojennych. Pięciuset
Prusaków i Rosjan, aby wydostać się ze świątyni podpaliło ją, wyrządzając nieodwracalne szkody. W 1845 r. kościół
został policyjnie zamknięty, a rok później zapadła decyzja o jego rozbiórce. Jedynym śladem po dawnej świątyni jest
grota p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, której poświęcenia dokonano w 1945 r. Badania archeologiczne
w 2001 r. potwierdziły istnienie kościoła i cmentarzyska i na ich podstawie w roku 2013 odtworzono fundamenty
świątyni.
the hill and old town Street
T
he oldest place in Lidzbark is the old settlement located on a hill,east of Lidzbarskie Lake at today’s Hill street
and a settlement founded along present Old Town Street. The official date of the town formation is the year
1301. For the citizens of the new settlement, the Mazovian princesses founded, in the same time, the first parish
dedicated to the Ascension of the Virgin Mary.During the rule of the Teutonic Knights at this church there was the
Minorits Order (Order of the Friars Minor of St. Francis). The only memento found of it was the fifteenth century
official stamp of the monastery. There was a notice „Sigillum Gardi Lautenburgensi. Ordinis Min” and next to it was
the image of the Virgin Mary with the letter„ M” as a crown. In 1606 the parish was dissolved and subjugated the
newly established parish of St. Wojciech. In the 17th century, during the Swedish wars, the building of the church de-
clined. After the First Partition of Poland (09.16.1772 – overtaking Lidzbark by Prussia) in connection with an un-
successful attempt to take over the church by Protestants,a new evangelical church and the house Chancellery were
built nearby, also on the Hill. During the Napoleonic wars in the church of the Ascension of the Virgin Mary there
were war prisoners kept. Five hundred Prussians and Russians set fire to it to get out of the temple, causing irrepara-
ble damage. In 1845 the church was closed by the police, and a year later a decision was made about its demolition.
The only trace of the old temple is a cave church dedicated to Ascension of the Blessed Virgin Mary, whose sacrifice
was made in 1945. The archaeological research done in 2001 confirmed the existence of church with a cemetery, and
on this basis in 2013 the foundations of the temple were restored.
Pieczęć Zakonu Minorytów
Seal of the Minorits Order
Siegel des Minoritenordens
8
